Met een meerderheid van 41 tegen 29 stemmen in de Eerste Kamer werd deze dinsdag de invoeringsdatum van de Omgevingswet definitief. Vijf senatoren onthielden zich van een stem, maar dat had geen verschil meer gemaakt. De allesomvattende wet, die al sinds 2012 in de maak is, wordt op 1 januari 2024 echt ingevoerd.
Vanaf die datum werken overheden, rechtbanken en burgers in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Daarin worden alle plannen, regels, procedures en besluiten over de leefomgeving en de bebouwing daarvan verzameld. Ook de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) wordt hieraan gekoppeld. De haalbaarheid en werkbaarheid van het digitale stelsel waren de afgelopen jaren het grootste struikelblok voor invoering van de wet. Meermaals werd vanwege problemen met het DSO besloten tot uitstel.
Politieke steun voor de snelle invoering van de Omgevingswet leek de afgelopen tijd juist af te brokkelen na kritiek van belanghebbenden. Rechters, juristen en de bestuursrechters van de Raad van State trokken aan de bel over de geplande invoeringsdatum. Maar toezeggingen van minister Hugo de Jonge (VRO), vorige week tijdens een debat in de Eerste Kamer, hadden enkele twijfelaars toch over de streep getrokken, zei senator Johan Dessing (FvD) tijdens zijn stemverklaring.
Ook D66, die vorige week nog op twee benen hinkte, was om, zei senator Carla Moonen. “Het is ook het verzoek van decentrale overheden aan ons om over te gaan tot instemming.” Andere partijen bleven juist bij hun stem tegen de snelle invoering. Mary Fiers (PvdA): “Een onafhankelijk oordeel over het DSO ontbreekt. De signalen uit de praktijk zijn alarmerend. De Raad van State heeft grote zorgen. Bij twijfel, niet inhalen.”
Bouworganisaties zijn wel opgelucht dat het uitstel achter de rug is, maar zien ook dat het werk nog niet af is. Het belangrijkste is dat er nu eindelijk duidelijkheid is over de Omgevingswet, vindt Bouwend Nederland, en dat die duidelijkheid nu ruim op tijd gegeven wordt. Ook Aannemersfederatie Nederland Bouw en Infra (AFNL) is blij dat er definitief duidelijkheid is over de inwerkingtreding van de wet.
Er moeten voor 1 januari nog wel wat open eindjes opgelost worden, meent Bouwend Nederland. Zo is de nieuwe wetgeving nog niet toegepast op nieuwbouwprojecten die in delen of casco worden opgeleverd. Dan kan strikt genomen de kwaliteitsborger geen goedkeurende verklaring afgeven.
Ook ontvangt Bouwend Nederland wisselende signalen over of er voldoende kwaliteitsborgers zijn. Verder is onduidelijk of gemeenten helemaal klaar zijn voor het DSO. Dat kan vertraging opleveren in het bouwproces. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) erkende dinsdag dat er “werk aan de winkel” is en roept gemeenten op alles in orde te maken voor de invoering.
Bouwbedrijven zullen echter nog een tijd in onzekerheid zitten, voorspelde omgevingsrechtadvocaat Ronald Olivier in een eerder gesprek met Cobouw. Juridische procedures van projecten gaan langer duren, omdat juristen al hun kennis over het omgevingsrecht opnieuw moeten opbouwen, en dat kost tijd.
Senator Saskia Kluit (GroenLinks) betwijfelt of alles en iedereen op tijd klaar is voor de invoering op 1 januari. “Het gaat te snel. Bestuurders onderschatten echt wat dit teweegbrengt. Ontzettend jammer”, zei Kluit na afloop van de stemming tegen Cobouw. Volgens haar zullen ambtenaren ook meer tijd kwijt zijn aan bezwaarprocedures en rechtszaken over projecten omdat het juridische huiswerk complexer wordt. Tijd die er niet is gezien, alle bouw-, klimaat- en energie-ambities van Nederland.
Kluit vraagt zich af wat er gebeurt als halverwege dit jaar blijkt dat de invoering op 1 januari toch vastloopt. De Omgevingswet vervangt tientallen wetten over geluid, bodem, milieu, veiligheid en meer. “Moeten we dan terug en in het parlement al die wetten opnieuw aannemen? Kan dat überhaupt nog voor 2024?” De invoering van de wet is daardoor een risico. “Ik stelde deze vragen tijdens het debat. Maar volgens de minister (De Jonge, red) is er geen plan B nodig.”
De hoogste bestuursrechter reageert voorlopig niet op de definitieve invoering van de Omgevingswet, aldus een woordvoerder. Vorige week stuurden de bestuursrechters van de Raad van State een position papernaar de Eerste Kamer. Zij zetten daarin hun zorgen uiteen over de uitvoerbaarheid van de wet, het DSO en de kwaliteit ervan.
Bron: Cobouw 15 maart 2023.
- Login om te reageren